Co to jest rejestr i ewidencja zabytków?
Te dwa pojęcia bardzo często są ze sobą mylone. Warto się zapoznać z ich znaczeniem, tak aby ułatwić sobie późniejsze zagłębianie się w świat zabytków i ich ochrony.
Rejestr zabytków zawiera spis zabytków objętych ochroną prawną. To podstawowa forma ochrony zabytków. Do rejestru nie wprowadza się zabytku wpisanego do inwentarza muzeum lub wchodzącego w skład narodowego zasobu bibliotecznego. Rejestr zabytków podzielony jest na trzy działy:
1. dla zabytków nieruchomych,
2. dla zabytków ruchomych,
3. dla zabytków archeologicznych.
1. dla zabytków nieruchomych,
2. dla zabytków ruchomych,
3. dla zabytków archeologicznych.
Ewidencja zabytków przekazuje informację o wszystkich zabytkach, których karty ewidencyjne zostały włączone do ewidencji. To zbiór kart, które są podstawowym źródłem wiedzy o zabytkach. Można do nich sięgnąć np. w wypadku uszkodzenia obiektu, aby wiedzieć, jak go odnowić, albo w przypadku kradzieży, aby policja wiedziała, czego szukać. Istnieje kilka rodzajów kart, tak jak różne są rodzaje zabytków (np. ruchome, nieruchome, archeologiczne, techniki itp.), ale wszystkie opierają się na podobnych wytycznych.
Trzy poziomy ewidencji zabytków:
1. Krajowa ewidencja zabytków, obejmującą zbiór kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się w wojewódzkich ewidencjach zabytków, prowadzi generalny konserwator zabytków, a w jego imieniu Narodowy Instytut Dziedzictwa;
2. Wojewódzka ewidencja zabytków, obejmującą zbiór kart ewidencyjnych zabytków z terenu województwa, prowadzi wojewódzki konserwator zabytków;
3. Gminna ewidencja zabytków, obejmującą zbiór kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, prowadzi wójt (burmistrz, prezydent miasta). Do tej ewidencji włącza się karty adresowe zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru, karty innych zabytków nieruchomych położonych na terenie gminy, a znajdujących się w wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz karty zabytków nieruchomych wyznaczonych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Autor: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Na podstawie: Katarzyna Zarzycka, Rozgryźć dziedzictwo – podręcznik dobrych praktyk upowszechniania dziedzictwa i edukacji o dziedzictwie kulturowym