Co to jest dziedzictwo i jakie są jego rodzaje?
Poniższy artykuł w szybki i prosty sposób pomaga zrozumieć czym jest dziedzictwo oraz na jakie kategorie możemy je podzielić.
Nazwa dziedzictwo wskazuje, że jest to coś, co odziedziczyliśmy po poprzednich pokoleniach, ale i dorobek naszych czasów, który zostawimy w spadku dla następnych generacji. Dziedzictwo to wartość materialna i duchowa. Przymiotnik kulturowe wskazuje, że należą do niego wszystkie elementy tworzące i kształtujące naszą kulturę, a więc np. tradycje, dzieła sztuki, książki, wynalazki, budynki, filmy, wspólna historia, muzyka, kuchnia (istnieje nawet pojęcie dziedzictwa kulinarnego) i wiele innych. Dziedzictwo kulturowe mówi kim jesteśmy, opowiada o historii, pozwala ją zrozumieć i wyciągać z niej wnioski, jest świadectwem tego, jak dawniej żyli ludzie, i jak toczyły się ich losy, przywraca pamięć o minionych wydarzeniach i osobach, zachwyca, uczy, dostarcza pomysłów i wzruszeń, jest źródłem przygód, rozbudza ciekawość.
Dodatkowo dziedzictwo możemy podzielić na materialne i niematerialne. Dziedzictwo materialne tworzą zabytki ruchome (czyli te, które teoretycznie można przenosić, np. moneta czy pierścień) i nieruchome (czyli te, których teoretycznie przenieść się nie da, np. dworek, zamek, kościół). Dziedzictwo niematerialne jest bardziej nieuchwytne. To wiedza, umiejętności, praktyki, idee, wartości, wyobrażenia, przekazy, również związane z nimi przedmioty (np. palmy wielkanocne) czy miejsca (np. warsztat twórcy).
Zwykle dziedzictwo wartościujemy pozytywnie, ale warto mieć z tyłu głowy, że jego częścią są także tzw. negatywne zasoby kultury (jak np. te związane z bolesną historią XX wieku – wojnami, Holocaustem czy przesiedleniami, jak również te uważane za anachroniczne lub wstydliwe – dotyczące np. niektórych zjawisk związanych z ludowymi wierzeniami). Elementy składające się na dziedzictwo stale są wytwarzane, przekształcane i na nowo interpretowane.
Autor: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Źródło: Katarzyna Zarzycka, Rozgryźć dziedzictwo - podręcznik dobrych praktyk upowszechniania dziedzictwa i edukacji o dziedzictwie kulturowym