Inspiracje
Zrealizowałeś projekt?
Podziel się nim. Wypełnił formularz, a my udostępnimy go na naszej stronie.
Wyślij
Kod architektury
Opis wieloetapowego projektu edukacyjnego o modernistycznym dziedzictwie Stalowej Woli.
Gdzie i kiedy?
Stalowa Wola
Kontakt z organizatorem
Muzeum Regionalne w Stalowej Woli
Sandomierska 1, 37-450 Stalowa Wola
tel.
15 844 85 56
Kod architektury to wieloetapowy projekt edukacyjny, który w nieszablonowy sposób wykorzystywał modernistyczne dziedzictwo Stalowej Woli, propagując je i uświadamiając mieszkańcom sens jego zachowania. Jego celem była edukacja przestrzenna i architektoniczna różnych grup odbiorców. Lokalne dziedzictwo stało się pretekstem do zwrócenia uwagi na problemy współcześnie dotykające przestrzeń, przyjrzenia się aktualnym tendencjom w projektowaniu i kształtowaniu otoczenia, a także do odkrycia, jak wiele łączy architekturę z różnymi dziedzinami życia i nauki.
Projekt składał się z kilku elementów, w których zagadnienie podejmowane było z różnej perspektywy. Dzięki prostym zajęciom rozwijającym kreatywność i twórcze myślenie, uczestnicy w przystępny i ciekawy sposób poznawali zasady projektowania przestrzeni, kształtowanie estetyki, wrażliwości na otaczającą nas przestrzeń publiczną.
Projekt Kod architektury otrzymał wyróżnienie w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2014 w kategorii program edukacyjny.
Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Autorka projektu: Lucyna Mizera
Autorki poszczególnych modułów: Katarzyna Wydra, Ewa Solarz, dr Edyta-Lisek-Lubaś, Iwona Pityńska, Małgorzata Szabla, Małgorzata Szarleja, prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Przesmycka, Anna Szlązak
Autorka projektu: Lucyna Mizera
Autorki poszczególnych modułów: Katarzyna Wydra, Ewa Solarz, dr Edyta-Lisek-Lubaś, Iwona Pityńska, Małgorzata Szabla, Małgorzata Szarleja, prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Przesmycka, Anna Szlązak
Dla młodzieży
Pierwszym etapem był program edukacyjny Miasto na medal dotyczący dziedzin architektury i urbanistyki. Program oparto na specjalnie przygotowanych kartach pracy, uzupełnianych spacerami, spotkaniami tematycznymi oraz projektami uczniowskimi. Celem było przybliżenie młodzieży szkół gimnazjalnych i licealnych najistotniejszych pojęć z zakresu architektury, urbanistyki i kreowania przestrzeni na przykładzie przedwojennej zabudowy Stalowej Woli – modernistycznego miasta powstałego w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. Ważne założenie stanowiło kształtowanie świadomości społecznej uczniów, umiejętność identyfikowania z miejscem zamieszkania oraz zachęcenie ich do wpływania na losy własne i bliskiego otoczenia.
W poznawaniu kodu architektury uczestnikom pomagała wirtualna bohaterka - 12-letnia Hania, której pamiętnik stanowił część kart pracy wykorzystywanych we wszystkich modułach zajęć. Dziewczynka opisuje swoje spostrzeżenia i przygody, których tłem jest powstająca Stalowa Wola i jej architektura. Hania jest także bohaterką książki pt. Miasto na medal, wzbogacającej program edukacyjny i opowiadającej o początkach miasta.
Autorka: Katarzyna Wydra
Dla dzieci
Jak wytłumaczyć dziecku czym jest miasto? Jak powstaje? Na czym polega praca urbanisty? Na te i inne pytania odpowiadała wystawa Papierowe miasto. Jej celem było zainteresowanie dzieci tematami związanymi z miastem, jego architekturą i urbanistyką. Wytłumaczenie pojęć, terminów, koncepcji, tak aby dzieci stały się świadomymi mieszkańcami miasta, aby znały cechy charakterystyczne modernistycznego miasta i w przyszłości mogły świadomie kształtować swoje bliższe i dalsze otoczenie. Wystawa miała za zadanie pobudzenie dziecięcej kreatywności – dzieci stawały się współtwórcami wystawy i aktywnie uczestniczyły w tworzeniu nowoczesnego miasta. W miarę upływu czasu wystawa się zmieniała, przybywały nowe domy, obiekty, złożone z prostych kubicznych brył zaprojektowanych przez Roberta Czajkę. Pokazane na wystawie obiekty zaprojektowali młodzi polscy projektanci. Jak sama nazwa wskazuje cała wystawa, zarówno obiekty jak i scenografia, wykonane zostały z papieru, tektury i tyveku (tkaniny o właściwościach papieru). Wystawie towarzyszyły także warsztaty dla dzieci.
Koordynatorka: Joanna Łozińska
Papierowe miasto
Dla rodzin
Szczególnie dla rodzin z dziećmi, ale też dla pozostałych odbiorców powstała książeczka Rodzinny spacer po Stalowej Woli. Mini-przewodnik i karty pracy w jednym pozwolił na aktywne zwiedzanie najstarszej części miasta, angażował uczestników do zastanowienia się nad wartością architektonicznego dziedzictwa Stalowej Woli. Był też świetną okazją do wspólnego spędzenia czasu i lepszego poznania miejsca, w którym się żyje.
Autorka: Ewa Solarz
Współpraca: Anna Szlązak, Marek Wiatrowicz
Spacery architektoniczne
Program spacerów został przygotowany zarówno dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z modernizmem i stalowowolską architekturą, jak i tych bardziej wymagających, w tym interesujących się historią architektury międzywojennej spod znaku moderny, wzornictwem (wyposażeniem wnętrz, klatek schodowych), detalem architektonicznym. Warstwa narracji została wzbogacona o historię stalowowolan, pierwszych mieszkańców i budowniczych miasta. Pomocą w łamaniu „kodu architektury” służyła mieszkańcom oraz turystom wydana w ramach projektu Mapa Architektury Modernistycznej w Stalowej Woli (1937-1939). Zawiera informacje w jakich miejscach miasta funkcjonują dobrze zachowane budynki modernizmu; pokazuje obszar przedwojennej zabudowy Stalowej Woli. Drugą część mapy stanowią krótkie opisy dzielnic oraz zespołów budynków z ogólnym opisem architektonicznym.
Autorka: Katarzyna Wydra
Współpraca: Anna Szlązak
Warsztaty architektoniczne
Ważną częścią projektu były studenckie warsztaty architektoniczno-projektowe, prowadzone przez specjalistów – architektów, projektantów, wykładowców kilku uczelni: Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej, kierunku Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Studenci, na podstawie zebranych od mieszkańców informacji, starali się tak zaprojektować elementy w przestrzeni, by jak najbardziej nawiązywały do starej substancji miasta i odpowiadały dzisiejszym potrzebom użytkowników. Celem warsztatów było przypomnienie o przedwojennych założeniach miasta-ogrodu i powrócenie do tych dobrych początków projektowania z nową, współczesną formą.
W procesie projektowym akcentowano szczególnie rozwiązania odpowiadające lokalnym potrzebom. W warsztatach wzięła udział także grupa osób niepełnosprawnych, najlepiej znająca bariery w przestrzeni publicznej. Wskazywali oni studentom realne bariery z jakimi borykają się na co dzień, a zadaniem studentów było uwzględnienie ich potrzeb w pracach projektowych.
Warsztaty architektoniczno-projektowe stały się zaczątkiem dyskusji podjętej podczas konferencji naukowej dotyczącej ochrony dziedzictwa architektury modernistycznej z rejonu dawnego Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Autorka: prof. dr hab. inż. arch. Elżbieta Przesmycka
Do zwiedzania, ale nie do oglądania. Wystawa tylko dla odważnych!
Ostatnim elementem projektu była wyjątkowa wystawa Niewidzialne bariery. Zlokalizowana w całkowicie wyciemnionych pomieszczeniach, przenosiła nas w świat osób niewidomych. Chodząc z przewodnikiem po zaaranżowanym fragmencie miejskiej przestrzeni, zwiedzający doświadczali trudów poruszania się bez pomocy wzroku. Po zakończeniu obchodu przewodnik zapalał światło. Dopiero wtedy widać było cały kontrast między odczuciem dotykowo-słuchowym a wzrokowym.
– Niesamowite przeżycie – mówili goście po zakończeniu zwiedzania. – Straciłem poczucie kierunku, poczucie przestrzeni. Wydawało mi się, że idę bardzo daleko. Każdy krok stanowił wyzwanie.
Pomysł tej wystawy wpisywał się w działania Muzeum na rzecz likwidacji barier i udostępniania dziedzictwa kulturowego osobom dotkniętym różnego rodzaju dysfunkcjami. Tym razem sytuacja została odwrócona. Przygotowano „niewidzialną” wystawę dla widzących, aby uwypuklić trudności i uwrażliwić każdego na problemy, z jakimi stykają się osoby niewidome i słabowidzące, wychodzące poza miejsce zamieszkania, w przestrzeń publiczną.
Autorki: dr Edyta-Lisek-Lubaś, Iwona Pityńska, Małgorzata Szabla, Małgorzata Szarleja